Bóstwa przeznaczenia

Na stronie:

>> Rod i Rodzanice - bóstwa ludzkiego losu

ROD (DOLA) - bóg ludzkiego losu, opiekun ogniska domowego

RODZANICE - wieszczce losu

Pochodzenie imienia Rod, zdaniem Emila Benveniste’a, należy wywodzić ze słowiańskiego czasownika „roditi”, który dzisiaj dał początek wyrazom „rodzić”, „ród”, „plemię”.

Według zapisów ruskich Rod wymieniany jest zazwyczaj razem z Rodzanicami (istotami żeńskimi, najczęściej trzema). W kompetencji Roda leżało rozstrzyganie losu dziecka w pierwszą noc po urodzeniu. Teksty źródłowe wspominają o tradycji zostawiania Rodzanicom na noc: chleba i mleka.

Według zapisów ruskich Rod wymieniany jest zazwyczaj razem z Rodzanicami (istotami żeńskimi, najczęściej trzema). W kompetencji Roda leżało rozstrzyganie losu dziecka w pierwszą noc po urodzeniu. Teksty źródłowe wspominają o tradycji zostawiania Rodzanicom na noc: chleba i mleka.

Obecny folklor słowiański nie zna imienia Roda ani Rodzanic (poza Bałkanami, gdzie pojawiają się Roženice). U Czechów znana jest Sudička, w Słowenii – Sojenica (etymologia obydwu imion wiąże się ze słowem „soditi” – „sądzić”), w ludowych przyśpiewkach bułgarskich mowa jest o trzech Narečnicach. Wszystkie przytoczone tu istoty są duchami (demonami) czuwającymi nad losem człowieka, opiekującymi się dobytkiem, domem.

Prawdopodobnie Dola (o której wspominają ruskie latopisy) jest wcieleniem Roda. Zabiegano o jej życzliwość, miało to w efekcie przynieść szczęśliwe życie, urodzaj, jej opiekę nad dziećmi i domem.

Pozostaje jeszcze aspekt, który pojawia się w staroruskim tekście „Słowo św. Grzegorza o bałwochwalstwie”, a kwestionowany jest przez wielu badaczy. Opisany jest w nim proces wskazujący, że Słowianie najpierw czcili bereginie i upiory, potem Roda i Rodzanice, następnie Peruna, aby w następnym okresie przyjąć chrześcijaństwo.

Rod jako bóstwo domowe mógłby zająć miejsce w funkcji trzeciej układu dumézilowskiego.

© 2002-2007 Fronsac