Proces wyodrębniania się społeczności celtyckiej spośród innych społeczności indoeuropejskich miał kilka znaczących kroków.

Proces wyróżniania się Celtów należy wyprowadzać z okresu staroeuropejskiego. Według teorii H. Krahego istniała pewna wspólnota indoeuropejska, czyli względna jednolitość językowa na obszarach zachodniej i środkowej Europy, z której w przyszłości miały wyłonić się ludy posługujące się językami celtyckimi, italskimi, germańskimi, iliryjskimi i bałto-słowiańskimi. H. Krahe doszedł do takiego wniosku analizując nazwy rzek i wykazując, że znaczna ich część zawiera w sobie wczesny indoeuropejski substrat językowy. Wspólnota staroeuropejska uległa następnie rozpadowi. Cofając się bardziej w przeszłość należy założyć ponadto, że neolityczni rolnicy indoeuropejscy zasiedlając Europę przesuwali się z Anatolii i Grecji wzdłuż kontynentu w kierunku północno-zachodnim, w środkowej i zachodniej Europie język indoeuropejski obecny był już w V tyś. p.n.e., a na Wyspach Brytyjskich w IV tyś. p.n.e. Ostatecznie ludy, które można identyfikować jako wczesnoceltyckie mogły pojawić się pod koniec III tyś. p.n.e.

Powszechnie przyjmuje się, że kultury archeologiczne: mogiłowa (1550-1250 r. p.n.e.) oraz pól popielnicowych (XIII w. p.n.e.) były wytworem Celtów jako w pełni odrębnej etnicznie grupy ludów. Obszary zasiedlone przez Celtów obejmowały już wówczas dorzecze Renu, północna i wschodnią Galię, południowo-wschodnią Brytanię, obszar dzisiejszych Czech oraz północno-zachodnią Iberię (pozostałe jej obszary zasiedlali nieindoeuropejscy Baskowie oraz Iberowie).

Według starszych teorii „celtyckość” narodziła się ok. VIII w. p.n.e. wraz z pojawieniem się kultury halsztackiej, a następnie lateńskiej (obszary południowych Niemiec, północnej Szwajcarii oraz północno-wschodniej Francji). Cechowały je bogate groby kurhanowe wojowników. Twórcom tych kultur przypisywano rozszerzenie jej na zasadzie migracji plemion na szerokie obszary znane jako celtyckie ze źródeł klasycznych. (Galia, Iberia, Wyspy Brytyjskie). Dlatego też ekspansja celtycka miała dokonać się w połowie I tyś. p.n.e.

Archeologia nie wykazuje jednak śladów migracji. Przez rozszerzenie zasięgu kultury lateńskiej na obszary celtyckie należy rozumieć raczej transfer pewnych technologii, handel itp. Po prostu kowale z plemion sąsiednich nie chcieli być gorsi i skrzętnie podpatrywali swoich kolegów z innych plemion, z których wychodziły innowacje, a następnie wdrażali je. Zjawisko to można nazwać drugim etapem wyodrębniania się Celtów pośród innych Indoeuropejczyków, zwane jest „kumulowaniem się celtyckości”, jak nazwał to Christopher Hawkes. W okresie rozszerzania się kultury lateńskiej obszary znane z okresu klasycznego jako celtyckie, już wtedy takimi były od długiego czasu.

Osadnictwo celtyckie na Bałkanach oraz w Azji Mniejszej dokonało się już w drodze migracji ludności.

Języki celtyckie dzieli się na trzy podstawowe grupy: goidelską (języki Irlandii i Szkocji), gallo-brytańską (języki Galii i Brytanii) oraz celtoiberyjską (celtycki używany w Iberii).

Języki celtyckie dzieli się też na Q-celtyckie oraz P-celtyckie. W czasach względnej jednolitości języka celtyckiego, gdzieś na kontynencie (Galia) dokonała się innowacja fonetyczna (przejście „q” w „p”). Do Q-celtyckich należą języki goidelskie oraz celtoiberyjski, do P-celtyckich gallo-brytańskie. Ze względu na to, że języki goidelskie i celtoiberyjski nie są w znaczny sposób spokrewnione, a według omawianego podziału należą do wspólnej grupy Q-celtyckiej nie przywiązywano do tego podziału dużej wagi. Lecz taki podział daje się łatwo wytłumaczyć za pomocą teorii fali. Wspomniana innowacja fonetyczna rozeszła się w Galii oraz w Brytanii, nie dotarła na Półwysep Iberyjski oraz do Irlandii.

Obecność języków celtyckich w okresie klasycznym jest najlepiej udokumentowana dla Galii, Brytanii oraz Półwyspu Iberyjskiego, bardzo słabo dla Irlandii i Szkocji. W Galii i Iberii znane było pismo, w Irlandii pojawiło się później (IV-V w. n.e.).

W starożytności i wczesnym średniowieczu goidelskiego używano w Irlandii, zachodniej części Szkocji oraz na Wyspie Man (która prawdopodobnie została zasiedlona przez ludność mówiącą goidelskim, wypierając brytański). Najstarsze inskrypcje irlandzkie pochodzą z IV w. n.e. (formuły nagrobne) sporządzone pismem łacińskim i ogamicznym. Pismo ogamiczne powstało w IV-V w. w południowo-zachodniej Irlandii i oparte zostało na alfabecie łacińskim. Z VIII i IX w. znane są różne komentarze pojawiające się na marginesach manuskryptów pisanych po łacinie. Z VI w. pochodzą pierwsze teksty literackie.

Ok. V w. goidelski rozprzestrzenia się na wschodnią część Szkocji, zamieszkiwaną przez ludność mówiącą dialektem brytańskiego oraz językiem pityjskim – prawdopodobnie nieindoeuropejskim (inskrypcje w języku pityjskim pochodzą z V w., sporządzono je w piśmie ogamicznym).

Od czasów misji św. Patryka (461 r.) i wprowadzenia chrześcijaństwa pojawiają się zapożyczenia łacińskie. Wieki XI i XII są świadkami rozkwitu literatury irlandzkiej. Spisane zostają liczne sagi mitologiczne oraz traktaty prawne przekazywane dotychczas w formie ustnej.

Od ok. X w. zaczyna się podział języka goidelskiego na zachodni (goidelski) oraz wschodni (szkocki zwany gaelickim). Gaelicki wykazuje więcej innowacji, goidelski jest bardziej archaiczny.

Nazwa „Goidel” pochodzi z języka staroirlandzkiego (czyli goidelskiego) i zaczerpnięta została z walijskiego „gwydd” czyli "dziki", ponieważ tak określano mieszkańców środkowej części Irlandii. Od „Goidel” zrodziła się nazwa „gaelicki” na oznaczenie języka szkockiego.

O języku brytańskim zachowało się niewiele informacji. Najwięcej stanowią nazwy miejscowe oraz zapożyczenia brytańskie w łacinie (oczywiście lokalnej). Łacinę nadal używano w administracji  po opuszczeniu wyspy przez legiony rzymskie w 410 r. Brytański wchłonął wiele słów łacińskich, a nawet elementy gramatyki. Od V w. na wyspę zaczynają przenikać Anglosasi. Ludność celtycka zepchnięta zostaje w zachodnie części wyspy (Walia, Kornwalia), część przesiedla się na kontynent (Bretania). Ludność południowo-wschodniej części wyspy pozostając w mniejszości względem nowych osadników asymiluje się z nimi i przejmuje ich język. Język brytański wychodzi z użycia ok. X-XI w., w czasach, gdy wyodrębniły się już od niego kornijski oraz bretoński.

Języki brytańskie rozdzielają się na brytański i walijski ok. VI w. Najstarsze walijskie zabytki pisane pochodzą z VIII w. (początkowo o treści religijnej). Znane są też treści o charakterze profetycznym („Proroctwa Brytanii” nawołujące do walki z Anglosasami). Rozkwit literatury nastąpił w XIII w., kiedy spisano wiele poematów historycznych przekazywanych w formie ustnej datowanych na VIII i IX w.

Z języka galijskiego pozostało zaledwie ok. kilkuset imion, nazw miejscowych; 150 inskrypcji w alfabecie greckim i łacińskim; 270 zapożyczeń w językach romańskich. Poza Galią znane są inskrypcje z północnej Italii (pisane alfabetem etruskim). Ostatnie galijskie słowa pochodzą z ok. IV w.

Galijski wyszedł z użycia w pierwszych wiekach naszej ery. Jego miejsce zajął język łaciński. Galijski prawdopodobnie tworzyło wiele dialektów (znane są wzmianki o języku leponickim używanym w północnej Italii). Brak dłuższych tekstów sprawia, że badanie galijskiego jest utrudnione. Niemniej jednak na podstawie zebranych informacji można wykazać jego pokrewieństwo z wyspiarskim brytańskim. Dlatego oba łączone są w jedną grupę gallo-brytańską.

Celtoiberyjski znany jest z nielicznych zabytków pisanych (legend na monetach oraz tekstów). Najdłuższy tekst celtoiberyjski (tablica brązowa z Borrity) zawiera 200 słów i dotyczy dzierżawy ziemi. Podobnie jak większość celtoiberyjskich tekstów, pisany jest alfabetem iberyjskim. W II poł. I tyś. p.n.e. posługiwano się na Półwyspie Iberyjskim wieloma językami. Poza celtoiberyjskim zaświadczone są: iberyjski, baskijski oraz tartezyjski (wszystkie trzy są nieindoeuropejskie).

Od początku XVII w., gdy rozpoczęła się ekspansja angielska w Irlandii, język goidelski przeszedł do defensywy. Liczba osób mówiących nim systematycznie malała (w XIX w. mniej więcej połowa mieszkańców posługiwała się nim). Dziś po irlandzku mówi ok. 40 tyś osób, lecz w praktyce nie spotyka się potrafiących mówić wyłącznie po irlandzku. Goidelski jest przedmiotem nauki w szkołach.

Już w XIX ponad połowa mieszkańców Szkocji byłą dwujęzyczna. Dziś języka gaelickiego używa ok. 80 tyś. osób w zachodniej jej części oraz na przyległych wyspach. Język literacki opiera się na tłumaczeniu Biblii dokonanym w 1801 r.

Język manx używany był na wyspie Man. Wydzielił się on z gaelickiego ok. XIV-XV w. Najstarszy tekst mański pochodzi z 1626 r. (modlitewnik). Manx zanikł w połowie XX w. Ostatnia osoba zmarła w 1974 r. Wyjątkowa nazwa pochodzi z przestawienia liter w pierwotnym „mansk”.

Walijski ma dziś najwięcej użytkowników pośród języków celtyckich, którym dane było dotrwać do dziś. Posługuje się nim ok. 500 tyś osób – mieszkańców Walii. Język walijski obecny jest w szkołach, radiu, telewizji. Regres języka walijskiego rozpoczął się wprowadzeniem języka angielskiego do urzędów w 1536 r.

Języka kornijskiego używano w Kornwalii oraz w Dewonie. Najstarszy tekst pochodzi z XII w., lecz najstarsze zachowane słowa z IX w

Kornijski zanikł w II poł. XVIII w., chociaż przez XIX i XX w. używano pojedynczych słów kornijskich (liczebników, przekleństw itp.). Lokalny angielski zawiera pewne elementy kornijskie.

Osadnictwo celtyckie na Półwyspie Bretońskim rozpoczęło się ok. V-VI w. Ludność celtycka zepchnięta w zachodnią część Brytanii pod naporem anglosaskim, zaczęła stopniowo przemieszczać się do Bretanii. W tamtych czasach trudno jeszcze mówić o odrębnym języku bretońskim, gdyż istnieje wtedy jeszcze względnie jednolity brytański.

Do X w. bretoński rozprzestrzenia się w Bretonii, potem zaczyna się wycofywać pod naporem francuskiego. Od 1532 r. Księstwo Bretońskie staje się częścią Francji, lecz silna świadomość narodowa Bretończyków nie pozwala zniknąć temu językowi. Rozwija się literatura, tłumaczone są dzieła światowego formatu.

Do dziś bretońskim posługuje się mniej niż 500 tyś. osób.