W nauce problem indoeuropejski sięga korzeniami końca XVIII w. W 1786 r. Brytyjczyk William Jones w trakcie studiów nad sanskrytem (starożytnym językiem Indii) w Kalkucie dostrzegł podobieństwa zachodzące między tym językiem a językami celtyckimi i germańskimi. Jones stwierdził, że podobieństwo rdzeni czasowników jak i całych struktur gramatycznych nie jest dziełem przypadku. W 1813 r. inny Brytyjczyk nadał grupie języków uważanych za spokrewnione nazwę "indoeuropejskie". W kolejnych latach XIX w. uczeni doszli do wniosku, że podobieństwa między tymi językami zacierają się z upływem czasu, potęgują się natomiast różnice. Powstała więc hipoteza, że im bardziej będziemy cofać się w czasie tym różnice w językach będą się zacierać, stąd podstawowa konkluzja mówiąca o istnieniu w zamierzchłej przeszłości wspólnego języka, który dał początek wszystkim omawianym językom - języka praindoeuropejskiego.

W drugiej połowie XIX w. narodziła się dyscyplina naukowa zwana językoznawstwem porównawczym pozwalając na prowadzenie bardziej systematycznych badań nad językami. Wtedy też Franz Bopp udowodnił, że języki słowiańskie też zaliczają się do rodziny indoeuropejskiej.

Na przełomie XIX i XX w. naukowcy zaczęli doszukiwać się potwierdzeń archeologicznych dla śmiałych hipotez językoznawców o istnieniu wspólnego języka praindoeuropejskiego. Badając słowa określające zwierzęta, rośliny, narzędzia występujące w różnych grupach języków z rodziny indoeuropejskiej próbowano lokalizować praojczyznę Indoeuropejczyków. Na podstawie wnikliwych badań językowych analizujących procesy zachodzące w językach udało się nawet częściowo zrekonstruować język praindoeuropejski. W szybkim czasie powstało wiele hipotez odnośnie miejsca, z którego pochodzą ludy indoeuropejskie. Największe poparcie zyskała hipoteza lokalizująca praojczyznę na stepach południoworosyjskich lub kazachskich, cieszy się ona nim w zasadzie do dzisiaj. Przeciwstawną hipotezą mającą poparcie także dziś jest hipotez leśna. Zupełnie nowe koncepcje zrywają całkowicie dotychczasowe dociekania wiążąc rozprzestrzenienie się języków indoeuropejskich z rozwinięciem się rolnictwa w Europie.

Na przełomie XIX i XX w. naukowcy zaczęli doszukiwać się potwierdzeń archeologicznych dla śmiałych hipotez językoznawców o istnieniu wspólnego języka praindoeuropejskiego. Badając słowa określające zwierzęta, rośliny, narzędzia występujące w różnych grupach języków z rodziny indoeuropejskiej próbowano lokalizować praojczyznę Indoeuropejczyków. Na podstawie wnikliwych badań językowych analizujących procesy zachodzące w językach udało się nawet częściowo zrekonstruować język praindoeuropejski. W szybkim czasie powstało wiele hipotez odnośnie miejsca, z którego pochodzą ludy indoeuropejskie. Największe poparcie zyskała hipoteza lokalizująca praojczyznę na stepach południoworosyjskich lub kazachskich, cieszy się ona nim w zasadzie do dzisiaj. Przeciwstawną hipotezą mającą poparcie także dziś jest hipotez leśna. Zupełnie nowe koncepcje zrywają całkowicie dotychczasowe dociekania wiążąc rozprzestrzenienie się języków indoeuropejskich z rozwinięciem się rolnictwa w Europie.

Mimo wielu zabiegów do dziś problem pochodzenia ludów indoeuropejskich pozostaje zagadką, która nie doczekała się dostatecznego wyjaśnienia i do dziś budzi wiele sprzeciwów.

Rodzinę indoeuropejskich języków tworzą następujące grupy:

Anatolijska, tocharska, tracko-dacka - grupy wymarłe

Słowiańska, bałtyjska, celtycka, germańska, italska (i romańska), indoirańska, helleńska, ormiańska - grupy istniejące współcześnie

Iliryjska - istniejąca(?) przy założeniu, że należy do niej język albański

Omawiając poszczególne gałęzi języków oraz społeczności nimi mówiące skupiłem się głównie na spojrzeniu historycznym na rozwój języków ze szczególnym uwzględnieniem ich roli w rodzinie indoeuropejskiej i pochodzenia. Zamieszczam też krótką charakterystykę poszczególnych grup.